Identyfikacja tworzyw

 

Polimery - informacje ogólne

 

Polimery - organiczne związki wielkocząsteczkowe, o dużej masie cząsteczkowej (10⁴ - 10⁷ atomowych jednostek masy), zbudowane z wielu powtarzających się elementów budowy, nazywanych merami.
Polimer można przedstawić schematycznie jako łańcuch powtarzających się jednostek konstytutywnych (merów):

a) -A-A-A-A-A-A-A-   ->  - [A]_n -

gdzie A oznacza jednostki strukturalne czyli mery, n - liczbę merów w łańcuchu polimerowym.

b)  -CH₂-CH₂-CH₂-CH₂-CH₂-   ->   - [CH₂-CH₂]_n -

 

W zależności od fizycznej budowy łańcucha polimery dzieli się na:

- liniowe,
- rozgałęzione,
- usieciowane.

Przykładem polimerów, których łańcuchy mają budowę liniową jest polistyren i poli(chlorek winylu), ich łańcuchy nie mają rozgałęzień, natomiast mogą występować grupy boczne.
Polimerami rozgałęzionymi są homopolimery, na przykład polietylen o małej gęstości, jak również kopolimery szczepione, z kolei przykład polimerów usieciowanych stanowią polimery termoutwardzalne, których łańcuchy połączone są wiązaniami poprzecznymi tworząc sieć przestrzenną. Rodzaj budowy łańcuchów polimerowych ilustruje poniższy rysunek:

 

Łańcuch polimerowy o budowie: a) liniowej, b) rozgałęzionej, c) usieciowanej

 

Liniowe bądź rozgałęzione łańcuchy polimerowe przedstawione schematycznie na powyższym rysunku rzadko występują w postaci wyprostowanej i najczęściej przybierają ukształtowanie globularne, lamelarne lub rektalne. Postacie konformacyjne łańcucha polimerowego ilustruje poniższy rysunek:

 

Ukształtowanie głównego łańcucha polimerowego:
a) postać globularna (kłębek), b) postać lamelarna (sfałdowana), c) postać rektalna (zygzakowata płaska)

 

Tworzywa sztuczne

 

Tworzywa sztuczne są to materiały użytkowe otrzymane na bazie polimerów, powstałe w wyniku połączenia ich z różnymi dodatkami. Zadaniem dodatków polimerowych jest modyfikacja własności polimeru i wytworzenie nowego materiału użytkowego.

Jako dodatki polimerowe stosuje się:

- Napełniacze - polepszają własności mechaniczne, sztywność, odporność cieplną, właściwości elektroizolacyjne lub prądoprzewodzące; obniżają cenę gotowego wyrobu;
- Stabilizatory - poprawiają stabilność termiczną, przeciwdziałają rozpadowi polimeru pod wpływem tlenu i promieniowania ultrafioletowego;
- Zmiękczacze (plastyfikatory) - ułatwiają przetwórstwo oraz modyfikują mechaniczne i cieplne własności tworzyw;
- Barwniki, pigmenty - nadają wyrobowi barwę;
- Antystatyki - eliminują elektryzowanie się tworzywa przez modyfikację jego właściwości powierzchniowych (zwiększają przewodność powierzchniową i/lub skrośną materiału polimerowego);
- Antypireny - opóźniacze palenia, wywołują efekt samogaśnięcia tworzywa lub w inny sposób obniżają jego palność, dymotwórczość itd.

 

Podział polimerów

 

Tworzywa sztuczne klasyfikuje się na wiele sposobów, w zależności od przyjętego kryterium podziału.
Najczęściej stosowaną klasyfikacją tworzyw sztucznych jest podział technologiczny - ze względu na własności reologiczne, które wiążą się z własnościami użytkowymi. Głównym kryterium podziału w tej klasyfikacji jest zachowanie się polimeru w temperaturze pokojowej określone na podstawie zależności naprężenie-odkształcenie:

 

Technologiczna klasyfikacja polimerów

 

Zgodnie z powyższym podziałem polimery dzieli się na dwie podstawowe grupy: elastomery i plastomery.

 

Elastomery - są to związki wielkocząsteczkowe, które w temperaturze pokojowej przy małych naprężeniach wykazują duże odkształcenia elastyczne, odwracalne. Odwracalność odkształceń jest związana z budową elastomerów, ich długie łańcuchy są usieciowane i tworzą nieregularną strukturę. O własnościach sprężystych elastomerów decyduje długość łańcuchów, stopień ich zwinięcia oraz ilość wiązań poprzecznych między łańcuchami polimerowymi, przy czym zwiększenie ilości mostków, czyli wiązań poprzecznych zwiększa twardość oraz wytrzymałość, natomiast zmniejsza elastyczność elastomeru. Temperatura zeszklenia elastomerów jest niższa od temperatury pokojowej. W zależności od podatności na proces wulkanizacji elastomery dzieli się na wulkanizujące i niewulkanizujące.

 

Plastomery - pod wpływem naprężenia wykazują małe odkształcenia nie przekraczające zwykle 1%, a poddawane wzrastającemu obciążeniu odkształcają się plastycznie, aż do mechanicznego zniszczenia. Temperatura zeszklenia plastomerów jest zazwyczaj wyższa od temperatury pokojowej (za wyjątkiem poliolefin, m.in. PE i PP). Plastomery dzielą się na termoplasty i duroplasty.

 

Duroplasty - w podwyższonej temperaturze i/lub pod wpływem utwardzaczy przekształcają się w produkt usieciowany (nietopliwy i nierozpuszczalny). Ponowne ogrzewanie może spowodować rozkład chemiczny polimeru. W zależności od sposobu utwardzania duroplasty dzielą się na termoutwardzalne i chemoutwardzalne.

 

Termoplasty - w podwyższonej temperaturze przechodzą w stan plastyczny, czyli miękną i dają się kształtować. Po ochłodzeniu twardnieją zachowując nadane im kształty i odzyskują pierwotne własności. Cykl uplastycznienia można powtarzać wielokrotnie. Ze względu na postać łańcucha polimerowego termoplasty dzielą się na dwie podgrupy: krystaliczne i amorficzne. Łańcuch polimerów krystalicznych przybiera postać lamelarną lub rektalną, natomiast termoplasty amorficzne mają łańcuch ukształtowany w postaci kłębka.

 

Porównanie podstawowych grup materiałów polimerowych: termoplastów, duroplastów i elastomerów przedstawiono na poniżdzym rysunku:

 

 

W podsumowaniu, najważniejsze polimery klasyfikujące się do grupy termoplastów krystalicznych i amorficznych oraz duroplastów termo- i chemoutwardzalnych przedstawiono w poniższej tabeli.

 

 

Zalety materiałów polimerowych:

 

- Mała gęstość
- Wysoka wytrzymałość właściwa (stosunek wytrzymałości do ciężaru właściwego)
- Dobre właściwości elektroizolacyjne
- Dobra lub bardzo dobra odporność na działanie czynników chemicznych
- Łatwość formowania detali o skomplikowanych kształtach
- Dobry wygląd otrzymanych detali (barwa, połysk, faktura powierzchni)

 

Wady materiałów polimerowych:

 

- Wytrzymałość mechaniczna gorsza niż metali
- Niska odporność na pełzanie
- Mała stabilność kształtu (spowodowana małą sztywnością)
- Duża rozszerzalność cieplna
- Mała odporność cieplna
- Mała twardość
- Niska wytrzymałość na działanie promieni UV

 

Sposoby oznakowania tworzyw

 

Sposoby oznakowania tworzyw regulują normy:

- PN-EN ISO 1043-1:2004 Tworzywa sztuczne. Symbole i skróty nazw. Polimery podstawowe i ich cechy charakterystyczne
- PN-EN ISO 11469:2003 Tworzywa sztuczne. Identyfikacja rodzaju tworzywa i znakowanie wyrobów z tworzyw sztucznych

 

Zastosowanie tworzyw sztucznych:

 

 

 

Przykładowe zastosowanie tworzyw sztucznych w samochodach :

 

Polimer	Nazwa	Podstawowe właściwości	Przykładowe zastosowanie
PUR	Poliuretan	Wysoka temperatura płynięcia, niska temperatura topnienia, łatwość spiekania	Folie, rozdzielcze tablice samochodowe
PA	Poliamid	Mały współczynnik tarcia, duża odporność na ścieranie, wytrzymałość	Śruby, nakrętki, koła zębate
PE	Polietylen	Odporność na czynniki atmosferyczne i chemiczne, wytrzymałość, dobre cechy elektroizolacyjne	Błotniki, folie, pojemniki, obudowy, osłony izolacyjne przewodów elektrycznych
PP	Polipropylen	Mała gęstość, odporność na czynniki chemiczne, dobre właściwości mechaniczne i cieplne	Elementy obudów, wirniki wentylatorów włókna, rury
PWS	Poliester wzmocniony włóknem szklanym	Sztywność, odporność na czynniki atmosferyczne	Nadwozia samochodowe, nadbudowy statków
PBT	Poli(tereftalan butylenu)	Odporność na podwyższone temperatury, sztywność, dobre właściwości ślizgowo-cierne	Wzmocniony szkłem ma zastosowanie do obudów reflektorów
PVC	Poli(chlorek winylu)	Możliwość regulacji elastyczności, odporność na chemikalia nieorganiczne (twardy)	Rury, kable, folie, wykładziny, uszczelki, materiał tapicerski samochodów
ABS	Kopolimer akrylonitryl/butadien/ styren	Przezroczystość, udarność, stabilność kształtu	Płyty, rury, profile, zbiorniki, kraty wlotu powietrza, półki, schowki, listwy ozdobne
PPO	Polioksyfenylen	Sztywność, stabilność wymiarów, dobre własności elektroizolacyjne	Podłokietnik, kratka wlotu paliwa, obudowa wskaźników
PC	Poliwęglan	Duża sztywność, własności dielektryczne, wysoka temperatura zeszklenia	Osłony lamp, elementy przekaźników elektrycznych, elementy filtrów, elementy tablicy przyrządów
POM	Poliformaldehyd	Twardość, sztywność, stabilność kształtów	Korki wlewu paliwa, koła zębate, śruby, mechanizmy precyzyjne
PMMA	Poli(metakrylan metylu)	Duża przepuszczalność światła, wytrzymałość na stłuczenie	Osłony świateł

Charakterystyka polimerów

 

W zależności od temperatury, polimery mogą znajdować się maksymalnie w pięciu stanach fizycznych, stanie: szklistym kruchym, szklistym wymuszonej elastyczności, lepkosprężystym, wysokoelastycznym oraz plastycznopłynnym:

 

Stany fizyczne polimerów i ich podstawowe temperatury przemiany:
T_k - temperatura kruchości, T_g - temperatura zeszklenia, T_f — temperatura płynięcia

 

Temperatura zeszklenia jest charakterystyczna dla każdego polimeru, definiuje się ją jako temperaturę przejścia ze stanu wysokoelastycznego w stan szklisty obserwowaną podczas chłodzenia. Jest to kryterium stosowania polimerów i tworzyw sztucznych w warunkach normalnych.

Zazwyczaj, dla uproszczenia przyjmuje się dwie temperatury przemian fazowych: temp. zeszklenia i płynięcia i w związku z tym występowanie trzech stanów skupienia: szklistego, wysokoelastycznego i plastycznego:

 

Zależność modułu sprężystości wzdłużnej od temperatury przy stałej szybkości rozciągania:
krzywa 1 - termoplasty, 2 - duroplasty, 3 - elastomery;
poniżej w tabeli podano wartości temperatur zeszklenia (Tg) oraz płynięcia (Tp) dla najważniejszych polimerów
 

 

Identyfikacja tworzyw sztucznych

 

Większość elementów wykonanych z materiałów polimerowych posiada symbole literowe pozwalające na szybką identyfikację niemniej jednak wiele elementów wykonanych z tworzyw sztucznych takich symboli nie posiada.

Celem identyfikacji jest określenie polimeru, który stanowi zwykle główny składnik analizowanego tworzywa.

 

Tok postępowania zmierzający do identyfikacji tworzyw sztucznych:

 

A) Ocena wyglądu zewnętrznego:

• Barwa
• Przezroczystość
• Rodzaj powierzchni (gładka/chropowata)

B) Ocena podstawowych własności mechanicznych

• Odkształcalność
• Odporność na zarysowania

C) Oznaczanie gęstości

D) Ocena odporności na czynniki chemiczne

E) Próba palności / próba płomieniowa

 

Ad A,B) Przykładowe cechy zewnętrzne wybranych polimerów:

 

Tworzywo		PE	PP	PS
Postać	Barwa	Dowolna	Dowolna	Dowolna
	Przezroczystość	niewielka, barwa mleczna (czysty polimer)	niewielka, barwa mleczna (czysty polimer)	duża
	Powierzchnia	Gładka	Gładka	Gładka
	Dotyk	Śliski	Śliski	Szklisty
właściwości mechaniczne	Twardość, rysowanie paznokciem	Widoczna rysa	Niewyczuwalna rysa	Niewyczuwalna rysa
	Odkształcalność	Duża, powrotna	Mała, powrotna	Bardzo mała, powrotna
	Dźwięk przy upadku	Niski	Niski	Wysoki

 

Ad C) Podstawowe metody oznaczania gęstości polimerów:

 

1.  Pomiar objętości i masy - stosuje się do oznaczania gęstości tworzyw polimerowych uformowanych w postaci prętów, belek, rur (próbki o dowolnym, prawidłowym kształcie geometrycznym, o objętości nie mniejszej niż 1 cm i masie nie większej niż 180g).

 

d=m/V

 

2. Metoda hydrostatyczna - polega na porównaniu masy jednostkowych objętości próbki badanego tworzywa i cieczy o znanej gęstości (np. wody destylowanej) (próbki o kształcie dowolnym i masie 0.2 - 5 g). Do oznaczenia stosuje się wagę hydrostatyczną, ciecz immersyjną do zanurzania próbek, termometr, termostat.

 

3. Metoda piknometryczna - polega na obliczeniu stosunku masy próbki do jej objętości, czyli objętości cieczy immersyjnej o znanej gęstości wypartej przez próbkę. Metodę tę stosuje się do oznaczania gęstości tworzyw polimerowych w postaci proszków, granulek, płatków.

 

p_t = m p_i / (m₁ - m₂)

gdzie:

p_t - gęstość badanej próbki

m - masa próbki, g

m₁ - masa cieczy użytej do napełnienia piknometru, g

m₂ - masa cieczy do napełnia piknometru z próbką, g

p_i - gęstość cieczy immersyjnej, g/cm

 

4.  Metoda flotacyjna - polega na porównaniu gęstości próbki badanego tworzywa z gęstością cieczy immersyjnej w chwili przechodzenia próbki w stan zawieszenia. Istota metody jest sporządzenie kilku roztworów o różnych, znanych gęstościach a następnie zanurzenie badanej próbki w każdym z tych roztworów. Gęstość cieczy, z którą badane tworzywo jest w równowadze jest zarazem gęstością tworzywa.

 

Poniżej, w tabeli przedstawiono gęstość najważniejszych polimerów i tworzyw sztucznych:

 

Gęstość [g/cm3]	symbol	nazwa
0.80	SI	kauczuk silikonowy
0.83	PMP	polimetylopenten
0.85-0.92	PP	polipropylen
0.89-0.93	LDPE	polietylen wysokociśnieniowy
0.91-0.92	PB	polibuten-1
0.91-0.93	PIB	poliizobutylen
0.92-1.0	NR , PI	kauczuk naturalny
0.94-0.98	HDPE	polietylen niskociśnieniowy
1.01-1.04	PA12	poliamid 12
1.03-1.05	PA11	poliamid 11
1.04-1.06	ABS	akrylonitryl-butadien-styren
1.04-1.08	PS	polistyren
1.05-1.07	PPO	polioksyfenylen
1.06-1.10	SAN	styren-akrylonitryl
1.07-1.09	PA6,10	poliamid 6,10
1.1-1.4	ER	żywice epoksydowe
1.12-1,15	PA6	poliamid 6
1.13-1.16	PA66	poliamid 6,6
1.14-1.17	PAN	poliakrylonitryl
1.15-1.25	CAB	octanomaślan celulozy
1.16-1.20	PMMA	poli(metakrylan metylu)
1.17-1.20	PVA	poli(octan winylu)
1.18-1.24	CP	propionian celulozy
1.19-1.35	PVC-C	zmiękczony poli(chlorek winylu)
1.20-1.22	PC	poliwęglan
1.20-1.26	PUR	usieciowane poliuretany
1.21-1.31	PVAL	poli(alkohol winylowy)
1.25-1.35	CA	octan celulozy
1.26-1.28	PF	żywice fenolowo-formaldehydowe
1.3-1.4	PVF	poli(fluorek winylu)
1.30-1.41	PF	żywice fenolowo-formaldehydowe (napełnione)
1.34-1.40	CN	celuloid (azotan celulozy)
1.38-1.41	PET	poli(tereftalan etylenu)
1.38-1.41	PVC(-U)	poli(chlorek winylu)
1.41-1.43	POM	polioksymetylen
1.47-1.52	UF	żywice mocznikowo-formaldehydowe
1.47-1.55	PVC-C	chlorowany poli(chlorek winylu)
1.5-2.0		fenoplasty i aminoplasty (napełnione)
1.5-2.9		żywice poliestrowe i epoksydowe (napełnione włóknem szkl.)
1.7–1.8	PVDF	poli(fluorek winylidenu)
1.86-1.88	PVDC	poli(chlorek winylidenu)
2.1-2.2	PCTFE	politrifluoromonochloroetylen
2.1-2.3	PTFE	politetrafluoroetylen

 

Analizując gęstość poszczególnych polimerów można stwierdzić, iż w zasadzie nie zmienia się ona wraz ze zmianą stopnia polimeryzacji lub usieciowania. Tak więc, z tego samego polimeru można otrzymać wyroby o różnej wytrzymałości, nie różniące się gęstością. Dlatego też gęstość nie jest traktowana jako wskaźnik przydatności użytkowej wyrobów. W nielicznych przypadkach, gdy polimer występuje w kilku odmianach o bardzo podobnych właściwościach chemicznych i fizycznych, pomiar gęstości może być wykorzystany do identyfikacji odmiany polimeru, np. dla polietylenów czy poliamidów.

 

Ad D)

 

Odporność typowych polimerów na czynniki chemiczne:
(+) - odporny , (+/-) - warunkowo odporny , (-) - nieodporny

 

Ad E) Próba płomieniowa jest metodą niszczącą pozwalającą na dość jednoznaczną identyfikację polimeru, który jest głównym składnikiem tworzywa sztucznego.

 

Ocena zachowania się próbki w płomieniu

 

Próbkę należy umieścić na łopatce i wprowadzić do części ostrej, tj. nieświecącej płomienia palnika gazowego tak, aby próbka zanurzona była w płomieniu. Można też zastosować pęsetą i wprowadzić próbkę wprost do płomienia. Należy obserwować zjawiska zachodzące w bezpośrednim kontakcie z płomieniem, jak i po wyjęciu próbki.

 

Jeżeli próbka się pali płomień należy zdmuchnąć. W czasie analizy notuje się:

• stopień łatwopalności

• stwierdzenie, czy próbka gaśnie po wyjęciu z płomienia czy też nie

• rodzaj płomienia (świecący, kopcący)

• barwę płomienia i układ barw (np. barwna obwódka)

• zmiany wyglądu tworzywa pod wpływem płomienia (topienie się tworzywa, zwęglanie, tworzenie się pęcherzy, itp.)

• zapach gazów wydzielających się podczas palenia

 

Uwaga:

Próbkę należy ogrzewać wolno. Jeśli płomień będzie zbyt duży rozkład odbędzie się za szybko, by zaobserwować zachodzące zjawiska.

 

 

Wyniki obserwacji:

 

Polimer nie pali się:

a. żarzy się w płomieniu – kauczuk silikonowy lub poliimidy

b. żarzy się w płomieniu, pozostają resztki wypełniacza (np. włókna) – laminaty napełnione azbestem lub innym napełniaczem nieorganicznym

c. żarzy się w płomieniu, niebiesko-zielony koniec płomienia, nie zwęgla się – politetrafluoroetylen lub polimery pochodne zawierające chlor,

d. próbka zachowuje swój kształt, we wszystkich przypadkach czuje się zapach formaldehydu

- brak innego zapachu – żywica mocznikowo-formaldehydowa.

- silny rybi zapach – żywica melaminowo-formaldehydowa.

- zapach formaldehydu i fenolu – żywica fenolowo-formaldehydowa.

 

Polimer pali się w płomieniu, ale po wyjęciu z płomienia gaśnie:

1. Płomień jasny, żółtawy lub bez wyraźnego zabarwienia, kopcący tworzywo tworzy pęcherze – poliwęglan (lub nieutwardzone żywice fenolowe lub formaldehydowe)

2. Płomień ma żółto-zielone zabarwienie:

a. zapach palonej gumy,

- zielona obwódka – chlorowany kauczuk,

- zielona obwódka otoczona żółtą – neopren,

b. nie zapala się, polimer zmienia kolor na żółtą, potem na brunatnoczerwoną, a w końcu czarną, ostry zapach (HCl)– polichlorek winylu i jego pochodne,

c. zapach słodki, czarny popiół – polichlorek winylidenu

d. zapach spalonego mleka – kazeina.

 

Polimer pali się po wyjęciu z płomienia. Obserwuje się płomień podczas pierwszych sekund palenia.

1. Palenie bardzo gwałtowne z intensywnym płomieniem.

a. zapach kamfory – azotan celulozy plastyfikowany (zmiękczony).

b. brak zapachu kamfory – azotan celulozy

c. zapach octu i palonego papieru, żółtawy, kapie – octan celulozy

2. Jasny płomień głównie niebieski z małym białym końcem,

a. bardzo słodki owocowy zapach, trzaski, kapiące krople – metakrylany,

b. trudny do zapalenia, zapach przypomina palone włosy, lub róg, płomień biały, później

niebieskawo-żółty, trzeszczy, ciągnące się (niekiedy pieniące) krople – poliamid,

c. słaby słodki zapach – poliwinyloformal,

d. zapach zjełczałego masła, płomień iskrzący – octanomaślan celulozy,

e. brak iskier – poliwinylobutaral.

3. Płomień otoczony przez czerwoną obwódkę, iskrzy, zapach kwasu octowego – poliwinyloacetal.

4. Płomień żółty,

a. zapach kwasu masłowego – octanomaślan celulozy,

b. zapach słodki, kwiatowy (hiacyntów), płomień, niekiedy żółto-pomarańczowy, silnie kopcący, błyskający – polistyren,

c. słaby słodki zapach – poliwinyloformal,

d. zapach palonego papieru – celuloza,

e. jasny płomień, trudny do zapalenia, nieprzyjemny zapach (izocjaniany), pieni się, krople – poliuretany,

f. środek płomienia niebieski, zapach parafiny, – polietylen, polipropylen,

5. Płomień z żółto-zieloną obwódką,

a. pali się bardzo trudno i iskrzy, zapach kwasu octowego. Stopiony palący się materiał wkroplony do wody tworzy ciężkie brązowo-czarne pieniące się granulki lub płatki – octan celulozy.

b. palenie zaczyna się od razu, słaby słodki zapach, stopiony polimer wkroplony do wody tworzy płaskie dyski, które są jasnoorzechowe kiedy polimer jest niezabarwiony – etyloceluloza.

 

Podsumowanie próby płomieniowej dla najczęściej spotykanych polimerów:

 

Nazwa tworzywa	Gęstość [g/cm3]	Zachowanie w płomieniu	Wygląd płomienia	Zapach po zgaszeniu próbki
Polietylen (PE)	0.92-0.96	Po zapaleniu pali się sam	Świecący, z niebieskim środkiem	Palonej parafiny
Polipropylen (PP)	0.89-0.91	Po zapaleniu pali się sam	Świecący, z niebieskim środkiem
Poli(chlorek winylu) (PVC)	1.38	Pali się w płomieniu, gaśnie poza nim	Żółty, zielony na brzegach, białe dymy, ewentualnie zielone iskry	Chlorowodoru
Polistyren (PS)	1.08	Po zapaleniu pali się sani	Świecący, silnie kopcący	Charakterystyczny, słodko - kwiatowy
Poli(metakrylan metylu) (PMMA)	1.19	Po zapaleniu pali się sam	Świecący, trzeszczący	Typowy, owocowy
Poliwęglan (PC)	1.20	Pali się w płomieniu, gaśnic poza nim	Świecący, kopcący, próbka zwęgla się, tworzą się pęcherze
Poliamid (PA)	1.02 - 1.14	Po zapaleniu pali się sam	Świecący, niebieskawy, z żółtym brzegiem, kapie, powstają banieczki i ciągnące się nitki	Palonego rogu
Politetrafluoroetylen (PTFE)	2.1 -2.25	Nie pali się
Silikony	1.30	Żarzy się	Biały jasny płomień, wydziela się biały osad (krzemionka)
Poliuretany (PU)	1.21	Po zapaleniu pali się sam	Świecący	Ostry, charakterystyczny
Polioksymetylen (POM)		Pali się	Słabo widoczny, niebieskawy	formaliny
Żywica fenolowa	1.34-1.40	Nie pali się, niektóre palą się w płomieniu	Gdy się palą - płomień jasny, kopcący	Fenolu, formaldehydu

 

 

 

BIBLIOGRAFIA do ćwiczenia "Identyfikacja tworzyw sztucznych" :

[1] D.Żuchowska. Polimery konstrukcyjne.WNT, Warszawa 2000
[2] T. Broniewski. Metody badań i ocena właściwości tworzyw sztucznych. WNT, Warszawa 2000